Mısır Tarihi

Mısır Tarihi

Mısır"ın tarihi demek Nil nehrinin tarihi demektir. Nil nehrinin tarihi, coğrafyası ile yakın bir ilişki içerisindedir. Nil nehri Mısır"ı üst Mısır (güney) ve alt Mısır (kuzey) olmak üzere ikiye ayırır. M.Ö. 3000 yıllarına kadar Mısır, alt ve üst Mısır"ın ayrı ayrı yönetildiği krallıklar halindeydi. M.Ö. 3000"de üst Mısır"ın kralı Menes (Narmer) alt Mısır"ı da ele geçirerek ilk Mısır hanedanını kurdu (bunu nereden mi biliyoruz? Kahire"de Mısır arkeoloji müzesini gezerken giriş katında Narmer plate adı verilen bir taş var. Bu taşın üzerinde Narmer denen kralın kuzey ve güneyi birleştirdiği resimlenmiş, ve bu taş da bulunmuş en eski yazıt. Narmer"a aynı zamanda Akrep Kral da deniyor, ben Mısırlı rehberimizi geçtiğimiz sene oynayan filmdeki Akrep Kral"la alakası var mı diye sıkıştırdım, adam güldü geçti). M.Ö. 2650"ye kadar uzanan bu döneme erken hanedanlık dönemi deniyor. Firavunlar hakkında pek birşey bilmiyoruz, ama bugüne kadar uzanan pekçok şehir bu ilk iki hanedanlık zamanında kurulmuş.

M.Ö. 2650 yılında piramitler dönemi de diyebileceğimiz Eski Krallık dönemi başlıyor ve 3.-6. hanedanlık dönemleri M.Ö. 2150 yılına kadar sürüyor. Gize piramitleri de bu dönemde yaşayan üç firavunun eseri. Eski Krallık kaos içerisinde sona eriyor ve 7.-11. hanedanlıkları kapsayan yüz yıllık bir kargaşa hüküm sürüyor. Sonunda Mentohotep ülkeyi biraraya getirmeyi başarıyor ve M.Ö. 1750 yılına kadar süren Orta Krallık dönemi başlıyor. Bu dönem sanata ve özellikle mücevher yapımına önem verilen bir zaman dilimi olarak göze çarpıyor.

Orta krallık döneminin sonunda M.Ö. 1540 yılına kadar süren bir kargaşa dönemi daha yaşanıyor. 18.-20. hanedanları kapsayan Yeni Krallık döneminde ise firavunlar mezarlarını ortalık yerde yapmak yerine çalınmasınlar diye gizli vadilerde saklamaya başlıyorlar. Ama sonunda rahipler kendilerine politik güç sağlamak amacı ile mezarları soymaya başlayınca ülkede düzen kalmıyor ve bir kez daha kargaşa yaşanmaya başlıyor. M.Ö. 1070-715 yılları arasındaki bu döneme Mezopotamyalılar son veriyorlar ve M.Ö. 332"de Büyük İskender"in gelişine kadar süren Son Krallık dönemi başlıyor. Büyük İskender Mısır"da sadece bir sene kalmasına rağmen onun ve ordusunun etkisi M.Ö. 30 yılında Roma kralı Augustus Mısır"ı ele geçirene kadar sürüyor.

Roma ve Bizans etkisi Mısır"ın M.S. 642"de İslamiyet"e geçişine kadar sürüyor. Sonrasını sanırım küçük yaştan beri öğrettiler bize, 1517"de Yavuz Sultan Selim"in Mısır"ı alması ile Osmanlılar"a geçen Mısır daha sonra önce Fransız sonra da İngilizler"in egemenliği altında kaldıktan sonra II. Dünya Savaşı"nın ardından bağımsızlığına kavuşuyor.

Özetlemek gerekirse, Mısır"ı gezen turistler açısından dört önemli grup var:

Eski Krallık: Piramitleri yapmışlar

Yeni Krallık: Karnak, Krallar Vadisi, Abu Simbel onların eseri

Büyük İskender"in Kralları: Edfu, İskenderiye feneri ve kütüphanesi onların eseri.

İslam: Eski camiler, al-Azhar üniversitesi ve Kahire kalesi .