TÜRK-İSLAM TARİHİ

TÜRK-İSLAM TARİHİ
TALAS Savaşı
• ÇİN DEVLETİ İLE ARAP DEVLETİ (ABBASİ) KARŞI KARŞIYA GELMİŞTİR
• TÜRKLER ABBASİYİ DESTEKLEMİŞTİR.
• SONUÇLARI:
- Abbasi kazanmıştır.
- Türkler ile Araplar yakınlaşmış ve Türkler arasında İslamiyet yayılmaya başlamıştır.
- Türkler Abbasi devletinde yönetim ve askeri alanda önemli görevlere getirilmişlerdir.
- Müslümanlar Kağıt ve Matbaayı öğrenmiştir.
• Müslümanların öğrendiği buluşlar daha sonra Haçlı Seferleri ile Avrupa’ya ulaşacaktır.
• Çin’in Batıya ilerleyişi durdu, Çin kabuğuna çekildi.
Soru: Türklerin İslamiyet’i kabul etmesini kolaylaştıran sebepler nelerdir?
- Göktanrı inancı ile İslamiyet’in benzer yanlarının olması. (Tek tanrı, ahiret inancı, kurban kesme, cennet cehennem)
- Abbasi devletinin hoşgörü politikası.
- Türklerin “cihan hakimiyeti” ile Müslümanların “cihad” politikalarının benzemesi.
!!! İslamiyeti kabul eden ilk Türk boyu KARLUKLAR’dır.
!!! İslamiyeti kabul eden ilk Türk devleti KARAHANLILAR’dır.
Karahanlılar:
!!!Türk kültürüne ve Türkçe’ye önem vermişlerdir. (Milliyetçi, ulusçu, Türkçü olduklarının göstergesidir)
!!! İlk ticari amaçlı kervansaraylar bu dönemde yapılmıştır. (ticarete önem verildiğinin göstergesidir)
Gazneliler:
!!!Gazneli Mahmut Hindistan’a 17 sefer yaparak burada İslamiyet’in yayılmasını sağladı. (İslamiyet’te eşitlik olduğu için Kast sistemi darbe almıştır)
!!!Abbasi halifeliğini Şii Büveyhoğullarının baskısından kurtardı. (Türkler İslamiyet’in koruyuculuğunu üslenmiştir)

Büyük Selçuklu Devleti:
Malazgirt Savaşı (1071):
 Sonuçlar:
 Türkler büyük bir zafer kazandı.
 Bizans İmparatoru Romen Diyojen esir düştü.
 Not: Malazgirt zaferi ile Anadolu’nun kapısı Türklere açıldı. Türkler Anadolu’ya yerleşmeye başladı.
 Alp Arslan, komutanlarını Anadolu’nun fethi ile görevlendirdi. (Bunun sonucunda kılıç hakkı ile beylikler kurulacaktır)
 !!!! Beyliklerin kurulması şunlara sebep oldu:
- Anadolu kısa sürede feth edildi,
- Anadolu kısa sürede Türkleşti,
- Anadolu’da Türk kültürü ve medeniyeti yayıldı,
- Anadolu’da İslamiyet yayıldı.
Bu beyler Selçuklulara yarar sağlamışlar fakat daha sonra bağımsız hareket etmeye başlamış ve feodal bir yapının ortaya çıkmasına sebep olmuşlardır. (Bu durum merkezi otoriteyi olumsuz yönde etkilemiştir)
Tolunoğulları ve Ihşidiler:
• Mısır’da kurulan ilk Türk devletleridir.
• Yönetici Türk halkı Arap olduğu için kısa sürede yıkılmışlardır.
• Mısırın bayındır (mimari eser ve belediye hizmetleri) hale gelmesinde önemli katkıları olmuştur.
Eyyubiler:
*Haçlılar ile başarılı savaşlar yaptı.
*Mısır’da Türk devlet teşkilatını uyguladılar ve resmi dilleri Türkçe’dir.(Milliyetçilik göstergesi)
Memlükler (Mısırda kurulmuş bir Türk devleti)
• Memluk devletinde Türkçe bilmek bir ayrıcalıktı. Türkçe bilmeyenler yönetimde yükselemezdi. (Milliyetçi özelliğidir)
• Egemenlik anlayışı bakımından diğer Türk devletlerinden ayrılırdı. Kut anlayışına göre hükümdar ve ailesi devleti yönetirken, Memlükler’de Türkçe bilen güçlü ve yetenekli her komutan hükümdar olabiliyordu. (Bu durum çok sayıda hükümdarın tahta geçmesini sağlayacaktır)
• Osmanlıdan üç yüz yıl daha az yaşamalarına rağmen tahta geçen hükümdar sayısı daha fazla olmuştur.
SORU: Türkler’in İslamiyeti kabul etmesi, sosyal ve kültürel yaşamında ne gibi değişiklikler meydana getirdi?
- Arapça’nın kullanılması ve hatta resmi dil ve bilim dili olması.
- Hicri Takvim’in kullanılması.
- Cami, Mescit, Minare, Kümbet vs. mimari eserler yapılması.
SORU: İlk Müslüman Türk devletlerinde kilise, manastır ve rahiplere konan vergilerin kaldırılmasının amacı nedir?
- Devlet ile gayrimüslim vatandaşları ve din adamlarını kaynaştırmak ve devlete bağlılığını arttırmak.
SORU: Malazgirt zaferinden sonra Anadolu topraklarında Selçuklu egemenliği artarken, Bizans egemenliği azalmıştır. Bu neyin göstergesidir?
- Türklerin Anadolu’daki etkinliğinin giderek artığının ve Anadolu’nun Türkleşmeye devam ettiğinin.
ÖNCE SONRA DAHA SONRA
Türk-Arap Türkler İslamiyet’i Türklerin İslam
komşu kabul etmeye başladı. medeniyetine
oldu. katkıları oldu.
SORU: Büyük Selçuklu Devleti’nde;
- Nizamiye Medreselerinin açılması,
- Bilim adamlarının himaye edilmesi.
neyin göstergesidir?
Selçukluların Eğitim ve Bilime verdiği önemin.
SORU: Türk Devletlerinde taht kavgaları yaşanmasında etkili olan sebepler nelerdir?
- Komşu ülkelerin Türk Prensleri kışkırtması,
- Ülke hanedan üyelerinin ortak malıdır anlayışı,
- Beyliklerin ve boyların prensleri kışkırtması.
NOT: Büyük Selçukluda Atabeylerin bağımsızlıklarını ilan etmeleri merkezi otoriteyi zayıflatmıştır.
SORU: Büyük Selçukluda toprak fethedenin malı sayılması neye neden olmuştur?
- Feodal beyliklerin ortaya çıkmasına.
SORU: Talas Savaşı sonunda Türk boylarının İslamiyeti kabul etmeleri neyin göstergesidir?
- Askeri olaylar toplumlararası etkileşime ortam hazırlamıştır.
Soru:
- Göçebelerin yerleşik hayata geçirilmesi,
- Sulama kanallarının açılması.
Bu çalışmalar neyin göstergesidir?
* Tarımı geliştirme amacı vardır.
Türkler, İslamiyet’i kabul ettikten sonra İslam dünyasının koruyuculuğunu üslenmiştir.
Bunun örnekleri;
 Gazneli Mahmut’un, Bağdat halifesini baskıdan kurtarması,
 Büyük Selçuklu hükümdarı Tuğrul Bey’in Abbasi halifesini koruması ve himaye etmesi,
 İslam dünyasına düzenlenen Haçlı Seferlerine karşı koymaları,
 Osmanlı padişahlarının, Müslüman devlet ve beylikleri korumaya çalışmaları.
Soru: Memlükler’de devlet savaş zamanı ve ekonomik durumu kötü olduğu dönemlerde vatandaşlarının mallarına el koyabiliyor yada istediği fiyattan satın alabiliyordu.
Bu durum neyin göstergesidir?
 Özel mülkiyet hakkının zaman zaman devlet tarafından kısıtlandığı.
Soru: Şehzadelerin atabeyler gözetiminde illere yönetici olarak gönderilmesi neyin göstergesidir?
İleriki dönemlerde devletin başına geçecek olan kişilerin tecrübe kazanması amaçlanmıştır.
Soru:
İslam devletleri;
- Düşünce özgürlüğünü kısıtlamamıştır.
- Bilimsel eserler Arapça’ya çevrilmiştir.
- Bilim adamlarına serbest çalışma ortamı yaratılmıştır.
Bu çalışmalar neye sebep olmuştur?
Müslüman bilginlerin pozitif bilimlere öncülük etmesine sebep olmuştur.
Soru:
- Fenikelilerin Akdeniz’de kurduğu koloniler alfabenin batıya taşınmasında etkili olmuştur.
- Asurlular Hititler ile yaptıkları ticaret faaliyetleri sırasında çivi yazısını Anadolu’ya getirmişlerdir.
Bu bilgiler birlikte düşünüldüğünde nasıl bir yorum çıkarılabilir?
Kültürel etkileşimde ticaret ön plandadır.
Soru:
- Ürünlerin fiyat ve kalite standardının belirlenmesi,
- Kurallara uymayanların meslekten çıkarılması.
Lonca örgütünün bu yetkileri hangi amaca yönelik hazırlanmıştır?
Hem üreticiyi hem tüketiciyi koruma amacı vardır.



TÜRKİYE TARİHİ
1. İlk Beylikler Dönemi (Malazgirt’ten sonra kurulan beylikler)
2. Anadolu Selçuklu Devleti
3. İkinci Beylikler Dönemi (Kösedağ Savaşı’ndan sonra kurulanlar)
4. Osmanlı Devleti
5. Türkiye Cumhuriyeti
!!! I.Haçlı Seferinden (1096) dolayı merkez Konya’ya taşınmıştır. (İznik be Batı Anadolu’da üstünlük Bizans’ın eline geçmiştir)
Miryokefalon Savaşı (1176)
Anadolu Selçuklu X Bizans
- Türklerin Anadolu’dan atılamayacağı anlaşıldı (Anadolu kesin olarak Türk yurdu oldu)
- Bizans’ın son saldırısı, Türklerin son savunmasıdır.
- Türk-İslam dünyası üzerinde Bizans baskısı sona erdi.
- I.Haçlı Seferi ile Bizans’ın eline geçen Batı Anadolu’daki üstünlük Selçukluların eline geçmiştir.
!!! II.Kılıçarslan, Türk Devlet geleneklerine göre ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırmıştır. (Bu durum, daha hayatta iken oğulları arasında taht kavgalarının başlamasına sebep olmuştur)
I.İzzeddin Keykavus Ticareti geliştirmek için;
- Sinop alınarak Anadolu ticareti Karadeniz’e açıldı. (Burada ilk tersane kuruldu)
- Anadolu’da Kuzey-Güney, Doğu-Batı doğrultusunda yollar yapıldı ve bu yollara Kervansaraylar yapıldı.
- Yabancı tüccarlara düşük gümrük vergileri uygulandı.
- Anadolu’daki önemli merkezlere yabancı tüccarlar, Kırım, Kıbrıs, Mısır gibi yerlere de Türk tüccarlar yerleştirildi.
- Zarara uğrayan tüccarların zararı karşılandı (ilk sigorta sistemi)
I.Alaeddin Keykubat döneminde;
- Alanya alındı.
- Anadolu, uluslararası ticaret merkezi haline geldi.
- İlk deniz aşırı sefer, Kırım’ın Suğdak limanı alınarak yapılmış oldu. (Karadeniz’de üstünlük sağlandı ve İpek yolu ele geçirilmiştir)
Moğol Tehlikesine karşı alınan tedbirler;
- Doğudaki şehirlerin surları tamir edildi.
- Halife ile ilişkiler yoğunlaşmıştır. (Askeri birlik göndermiştir)
- Harzemşahlar’ın Doğu Anadolu ve Azerbaycan’a yerleşmelerine müsaade edilmiştir. (Tampon bölge)
- ASD, Harzemşah, Eyyubi ittifakı kurulmaya çalışıldı.
- Moğol hanı Ögeday ile dostluk kurulmaya çalışıldı.
Yassıçemen Savaşı (1230)
- Harzemşahlar’ın Ahlat’ı alması ile ilişkiler bozuldu.
ASD X HARZEMŞAH
- Harzemşahlar yıkıldı.
!!! Not: Bu savaş ile Anadolu Selçuklu devleti gücünü göstermiş ve Moğolların Anadolu’yu istilası gecikmiş, fakat tampon bölge kalktığı için Moğollar daha rahat ilerleme imkanı bulacaktır.
II.Gıyaseddin Keyhüsrev;
- 1240’ta Baba İshak (Babailer) isyanı çıkmış ve uzun süre bastırılamamıştır. (Bu durum ASD’nin zayıflığını belli etmiş ve Moğol istilası hızlanmıştır)
Kösedağ Savaşı (1243)
ASD X MOĞOL (İlhanlı-İran’da)
Kösedağ Savaşı’nın Sonuçları;
- Anadolu, Moğol istilasına girdi,
- ASD sultanları, Moğollar’ın kuklası haline geldi, sık sık taht değişikliği oldu,
- * Anadolu Türk birliği bozuldu, çeşitli beylikler kuruldu (Karamanoğulları, Candaroğulları, Osmanoğulları vs.)
- ASD yıkılma sürecine girdi,
- ASD ağır vergiler ile ezildi.
Yorumlar:
- Kervansaray yapımı,
- Ulaşım ağını düzenleme (hem ticaret hem merkezi otoriteyi iyileştirmek için)
- Gümrük vergilerini düşürme,
- Gümrük gelirlerinin artması (sonuçtur)
- Ticarette devlet güvencesi (Sigortacılık)
- Deniz kıyısı (liman) kentlerinin ele geçirilmesi,
- Yabancı tüccarlara ayrıcalık verilmesi,
- Türk tüccarların ticaret merkezlerine gönderilmesi
TİCARETİ GELİŞTİRMEK için yapılır.
*** Ahilik Teşkilatı: Esnaf ve zanaat grupları arasında dayanışmayı sağlayan, fiyatları belirleyen, kalite kontrolünü gerçekleştiren, haksız rekabeti önleyen bir tarikat ve bir kurumdur. Osmanlı Yükseliş devrine doğru manevi yönü azalmış ve Lonca olarak adlandırılmıştır.
NOTLAR:
- İkta sistemi, toprak sistemidir. Ticaret ile direkt bir ilgisi yoktur. Asker yetiştirmek, düzenli üretim yapmak, düzenli vergi toplamak, asayişi sağlamak gibi yararları vardır.
- Türk devletlerinde genelde toprağın sahibi devlettir. Halk kiracıdır ve ürün vergisi verir. Özel mülkiyet pek gelişmemiştir.
- Gaza ve Cihat, İslamiyeti yaymak için yapılır. Müslüman bir devlete karşı gaza-cihat yapılamaz.
Sebep Sonuç
Beylik ele geçirme Anadolu Siyasi Birliği
Para Bastırmak Bağımsızlık, Ekonomik refah
Düşük Gümrük Verg. Ticarette ve gelirde artış
Taht Kavgası Merkezi otoritenin bozulması
Özerk Yetki verilmemesi Ülke bütünlüğünü
koruma
Uluslararası ticaretin Gümrük gelirlerinin
gelişmesi artması
OSMANLI İMPARATORLUĞU
KURULUŞ DEVRİ
ÖNEMLİ OLAYLAR ve POLİTİKALAR:
İSKAN POLİTİKASI
FETİH POLİTİKASI
HOŞGÖRÜ POLİTİKASI
DEVŞİRME SİSTEMİ
ANADOLU SİYASİ (TÜRK) BİRLİĞİ
KARESİOĞULLARI’NIN ALINMASI
ANKARA SAVAŞI
FETRET DEVRİ
Tanım ve Kavramlar:
Aşar (öşür): Toprak gelirinin onda biri olan bu vergiyi halktan Tımar sahibi alırdı (Müslümanlardan).
Haraç: Müslüman olmayanlardan alınan beşte bir oranındaki gelir vergisidir.
Cizye (Kelle vergisi): Gayrimüslimlerden, askerlik yapmadıkları için yılda bir kez alınan vergidir. Askerlik çağına gelmiş sağlıklı erkeklerden alınırdı.
Ayan: Bir yerin bir bölgenin zenginlerinden olan. Büyük topraklara ve silahlı adamlara sahip “ağa” (derebeyi).
Cülus Bahşişi: Yeni hükümdarın asker ve memurlara verdiği para.
Devşirme: Osmanlıda, Yeniçeri ocağına alınacak asker ihtiyacını karşılamak için Balkan topraklarındaki gayrimüslim ailelerden alınan çocukların yetiştirilmesi işi.

!!! Karesioğulları’nın Alınması ile (Çanakkale):
Osmanlı’nın;
 Rumeli’ye geçişi kolaylaşmıştır.
 Karesi beyliğinin önemli komutanları Osmanlı hizmetine girmiştir.
 Karesi Donanması Osmanlı’nın olmuştur.
 Anadolu Siyasi (Türk) birliğinin kurulmasında ilk adım atılmıştır.
!!! Orhan Bey dönemindeki teşkilatlanma çalışmaları:
 Divan teşkilatı kuruldu,
 Vezirlik makamı oluşturuldu,
 Kadılık teşkilatı kuruldu,
 Yaya ve müsellem adıyla ilk düzenli ordu kurulmuştur,
 İznik’te ilk medrese kurulmuştur (Orhaniye)
Not: Orhan bey döneminde Osmanlı beylikten DEVLET aşamasına geçmiştir.
!!! I.Murat dönemindeki teşkilatlanma çalışmaları:
 Yeniçeri ocağı kuruldu,
 Tımar sistemi uygulanmaya başlandı,
 Rumeli beylerbeyliği kuruldu.
NOT: I.Murat “ülke, hanedan üyelerinin ortak malıdır” anlayışının yerine “ülke, padişah ve oğullarının malıdır” anlayışına getirmiştir. Taht kavgaları önlemek amaçlandı. (Merkeziyetçilik amaçlandı)
Ankara Savaşı (1402):
* Timur’un batıya doğru yaptığı seferler sonucunda İran ve Irak ele geçirilmiş, Altınorda Devleti zayıflamış ve yıkılmıştır.
* Yıldırım Bayezid’den kaçan beyler Timur’a sığınmışlardır.
Sonuçları:
* Beylikler yeniden kuruldu (Anadolu Türk birliği bozuldu).
* Balkanlarda Türk ilerleyişi durdu.
* Bayezid’in çocukları arasında taht kavgaları başladı.
* Osmanlı Devleti dağılma tehlikesi geçirdi.
* Fetret Devri başladı. Osmanlı sağlam devlet örgütü sayesinde kısa zamanda toparlandı.
İskan Politikasının yada Türkleri Balkanlara yerleştirmenin amaçları nelerdir?
- Nüfus dengesini sağlamak, üretimde süreklilik.
- Türk-İslam kültürünü yaymak, merkeziyetçilik.
- İşsizliğe çözüm bulmak, asayişi sağlamak.
Orhan dönemindeki teşkilatlanma çalışmalarının sonucu nedir?
- Osmanlı, Beylikten Devlete geçti.
Osmanlı’nın takip ettiği hoşgörü politikasının amacı nedir?
- Balkanların fethini kolaylaştırmak,
- Devletin kalıcılığını sağlamak.
Osmanlı Devleti Kuruluş devrinde neden sık sık başkent değiştirmiştir?
- Fetih bölgelerine yakın olmak için.
Bağımsızlık alametleri nelerdir?
Bir beyliğin bağımsız olması için;
Bağlı olduğu devletin o beyliğe;
- Ferman, Bayrak, Sancak, Kılıç,
- Nevbet (Davul, Bando) vermesi gerekir.
Yada beylik;
- Para bastırması ve hutbe okutması gereklidir.
Haçlı ordularının amacı nedir?
- Osmanlıyı Balkanlardan atmaktır.

DİVAN ÜYELERİ ve DİĞER GÖREVLİLER
Vezir-i Azam (Sadrazam) Başbakan
Defterdar Maliye Bakanı
Nişancı Tuğracı, Tapu Kadastro
Şeyhülislam (Müftü) Ulemanın Başı, Fetvacı
Kazasker (Kadı Asker) Adalet ve Eğitim
Reis-ül Küttap Dış İşleri Bakanı
Kaptan-ı Derya (Kaptan Paşa) Donanma
Komutanı
Yeniçeri Ağası İstanbul Emniyet Müdürü
Rumeli Beylerbeyi Rumeli Eyalet Valisi
Kadı Adalet işleri (Hakim)
Subaşı Kazalarda Güvenlik Sorumlusu

OSMANLI YÜKSELME DEVRİ
İSTANBUL’UN FETHİ
CEM SULTAN OLAYI
ANADOLU SİYASİ (TÜRK) BİRLİĞİ
ŞAH KULU İSYANI (SAFEVİ-İRAN-Şİİ)
MISIR SEFERİ (HALİFELİK OSMANLI’NIN)
KAPİTÜLASYONLAR
SOKULLU MEHMET PAŞA ve PROJELERİ

İstanbul’un Fethi (29 Mayıs 1453):
Sebepleri:
 Anadolu - Rumeli toprak bağlantısını kesmesi.
 Rumeli güvenliğinin sağlanmak istenmesi.
 Bizans entrikaları (Haçlı ittifakları, şehzade ve Anadolu beyliklerini kışkırtmaları)
 Stratejik bir bölge olması.
 Hz.Muhammed’in hadisindeki müjdeye ulaşmak istenmesi.
Sonuçlar:
Türk Tarihi Bakımından:
 II. Mehmet “Fatih” unvanını aldı.
 İstanbul, Osmanlı’nın Başkenti oldu.
 İstanbul boğazı ve Karadeniz ticaret yolu Osmanlı’nın eline geçti.
 Rumeli’nin güvenliği sağlandı.
 Anadolu ve Rumeli’nin bağlantısı sağlandı.
 Osmanlı Kuruluş Dönemi bitti, Yükselme dönemi başladı.
Dünya Tarihi Bakımından:
 Doğu Roma (Bizans) yıkıldı.
 Doğu Ticaret yolları Osmanlı eline geçtiği için Avrupalılar yeni yollar aradı ve Coğrafi keşiflere sebep oldu.
 Rönesans hareketlerine zemin hazırladı.
 Surların yıkılabileceği anlaşıldı. Avrupa’da feodalite zayıfladı. Krallıklar güçlendi.
 Ortodoksluk Osmanlı himayesine girdi.
 Orta çağ sona erdi, Yeni çağ başladı.
 Avrupalı devletler, İstanbul’da ilk sürekli elçiliklerini kurdu.
II.Bayezid Dönemi:
CEM SULTAN olayı:
* Cem Sultan olayına; Memlükler, Karaman beyleri, Dulkadiroğulları, Rodos Şövalyeleri ve Papalık karıştığı için sorun devletlerarası (uluslar arası) bir soruna dönüşmüştür. Bu olayı öteki şehzade olaylarından ayıran en önemli özellik budur.
Osmanlı-Memlük Savaşları:
Sebepleri:
* Fatih zamanından beri devam eden Hicaz su yolları meselesi.
* Cem Sultan’ı kışkırtmaları.
* Ramazan ve Dulkadiroğulları üzerinde hakimiyet mücadelesi.
* Karamanoğulları’nı desteklemeleri.
* Hindistan’dan gönderilen hediyelere Memlüklerin el koymaları.
- Savaşlardan kesin bir sonuç alınamamıştır. Ramazanoğulları beyliği toprakları Harameyn Vakıf toprağı olduğu için Memlüklü nüfuzuna bırakılmıştır.





Yavuz Sultan Selim Devri:
Mısır Seferi (Osmanlı-Memlük Savaşı)
Sonuçları:
* 1516 Mercidabık, 1517 Ridaniye savaşları ile Suriye, Filistin, Kudüs, Mısır ve savaşılmadan Hicaz ele geçirildi.
* Memluklar yıkıldı.
* Halifelik Osmanlılara geçti.
* Osmanlı devlet yönetiminde dini özellik önem kazandı. Teokratik bir yapıya kavuşmuştur.
* Çok büyük ganimetler elde edilmiş ve hazine altın ile dolmuştur.
* Baharat yolu Osmanlı’nın eline geçmiştir.
* Kutsal emanetler Osmanlı koruyuculuğuna geçmiştir. İslam dünyasında birlik sağlanmıştır.
* Venedikliler Kıbrıs için ödediği vergiyi Osmanlıya ödemeye başlamıştır.
Kanuni Sultan Süleyman Devri:
Kapitülasyonlar:
 Bir devletin yabancı bir devlete tanıdığı, siyasi, ekonomik, dini ve hukuki ayrıcalıklardır.
 1479 Fatih (Venedik)
 1535 Kanuni (Fransa)
 1580 III.Murat (İngiltere, Hollanda)
 1740 I.Mahmut (Fransa) Sürekli hale geldi.
!!! Kapitülasyonların verilme nedenleri:
 Avrupa Hıristiyan birliğini bozmak.
 Akdeniz ticaretini canlandırmak.
 Osmanlı mallarına batı Akdeniz’de Pazar bulmak.
NOT: Kapitülasyonlar, Osmanlı devletinin ticaretinin gelişmesini ve sanayisinin kurulmasını engellemiştir.
Sokullu Mehmet Paşa Dönemi:
Don-Volga kanal projesi sebepleri
 Ruslar’ın Karadeniz’e inmelerini ve Kırım’a saldırmalarını önlemek.
 Kafkas hanlıklarını hakimiyet altına almak.
 Orta Asya Türkleri ile doğrudan irtibata geçmek.
 İpek yolunu canlandırmak.
 İran’ı kontrol altında tutmak,
amaçları ile yapılmak istenmişse de tamamlanamamıştır.
Merkezi otoriteyi güçlendirmek ve bölünmeyi önlemek için;
 Taht kavgalarının önlenmesi,
 Veraset sisteminin düzenlenmesi,
 Kardeş katli usulü, (Fatih Kanunnamesi)
 Ekber (en büyük) ve Erşet (reşit olan, akıllı) sisteminin getirilmesi,
 Devşirme sisteminin uygulanması,
 Miri toprak uygulaması (devlete ait topraklar),
 Türkler’in merkez yönetiminden uzak tutulması,
 Sancağa gönderilen şehzadelerin yetkilerinin kısıtlı olması.
OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYET
HALK: Askeri (Yönetenler) ve Reaya (Yönetilenler) olarak ikiye ayrılır.
ASKERİ SINIF:
**İLMİYE (Ulema): Adalet, Din, Eğitim ile uğraşanlar.(Kazasker, Şeyhülislam, Kadı ve Müderrisler)
**KALEMİYE: Mali ve bürokratik işlere bakarlar. (Defterdar, Nişancı ve Reis-ül Küttab)
**SEYFİYE:
- Kılıç ehli olarak bilinir.
- Devleti koruyan, asayişi sağlayan, sınırları genişleten sınıftır.
- Yönetim ve Askerlik işlerine bakarlar.
- Vezir-i Azam, Vezirler, Yeniçeri Ağası, Kaptan-ı Derya, Beylerbeyi, Sancakbeyi.
KAPIKULU Ordusu
*Yeniçeriler bu gruptadır.
*Merkez (İstanbul) ordusudur.
*Devşirmedirler.
*Sürekli Askerdirler.
*Ulufe adı verilen maaş alırlar.
*Cülus Bahşişi’de alırlar.
***Devşirme sistemi:
Balkanlardan alınan Hıristiyan çocukların Türk ailelerin yanına verilmesinin sebebi;
• İslamiyet’i öğretmek,
• Türkçe’yi öğretmek,
• Türk adet ve geleneklerini öğretmek.
!!! Osmanlı Devletinde farklı eğitim kurumlarının varlığını sürdürmesi, öğretim birliğinin olmadığının ve kültürel farklılığın kanıtıdır.
!!! Osmanlı Devleti’nde toplumun ümmet esasına (Müslüman-Gayrimüslim) göre örgütlenmesi ve halifelik, devletin “teokratik” yapısını kanıtlar.